Ridley Scott's Lost Dune: een 40-jarig script Upgeded
Deze week is vier decennia sinds David Lynch's Dune in première ging. Aanvankelijk een teleurstelling voor kassa, is het sindsdien een toegewijde cult -aanhang gecultiveerd. Dit staat in schril contrast met Denis Villeneuve's recente aanpassing op groot scherm van de klassieke roman van Frank Herbert. De betrokkenheid van Ridley Scott bij het project, voordat Lynch het roer nam, blijft tot nu toe grotendeels onbekend.
Een 13 pagina's tellende versie van Scott's verlaten Dune , geschreven door Rudy Wurlitzer in oktober 1980, is ontdekt. Dit script, opgegraven uit de Coleman Luck Archives aan het Wheaton College, biedt een kijkje in een radicaal andere visie op Arrakis.
Na het succes van Alien erfde Scott een tweedelig scenario van Herbert zelf-overdreven trouw aan het bronmateriaal en het ontbreken van filmische stroom. Scott selecteerde een handvol scènes, maar gaf uiteindelijk Wurlitzer in opdracht voor een volledige herschrijving. Deze versie, zoals die van Herbert en Villeneuve, werd gezien als het eerste deel van een saga met twee films.
Wurlitzer beschreef de aanpassing als een uitdagende onderneming, waarin stond dat het structureren van het verhaal meer tijd verbruikte dan het schrijven van het script zelf. Hij streefde ernaar om de essentie van de roman vast te leggen terwijl hij deze met een unieke gevoeligheid inzette. Scott zelf beschreef het script later als 'behoorlijk verdomd goed'.
Verschillende factoren hebben bijgedragen aan de ineenstorting van het project: de dood van Scott's broer, zijn terughoudendheid om te filmen in Mexico (de eis van de Laurentiis), een ballonvaartbudget van meer dan $ 50 miljoen en de allure van Universal's Blade Runner -project. Universal Executive Thom Mount benadrukte echter een belangrijk probleem: het script ontbrak echter unanieme studio -ondersteuning.
Was de aanpassing van Wurlitzer een filmisch falen, of gewoon te donker, gewelddadig en politiek geladen voor een reguliere release? Een gedetailleerde analyse van het script zorgt voor onafhankelijk oordeel.
Een andere Paul Atreides
Het script opent met een droomsequentie die apocalyptische legers weergeeft, waarbij Paulus 'bestemming wordt voorspeld. Scott's kenmerkende visuele dichtheid is duidelijk in beschrijvingen zoals "vogels en insecten die een wervelende hysterie van beweging worden." De jonge Paul, een zevenjarige met lang blond haar, is verre van de weergave van Timothée Chalamet. Hij ondergaat een proces door pijn, zijn litanie tegen angst tussen zijn moeder, met hun psychische band. Terwijl het verbranden van vleesbeelden de versie van Lynch weerspiegelt, wordt deze anders gepresenteerd.
Deze Paul is assertiever en neemt proactief de leiding. Een flash-forward toont zijn transformatie van een kind naar een meesterlijke zwaardvechter die Duncan Idaho overtreft. Dit staat in contrast met de weergave van Lynch, waar Paul's kwetsbaarheid spanning toevoegt.
De ondergang en politieke intriges van de keizer
Het script introduceert een cruciale wending: de dood van de keizer. Deze gebeurtenis, afwezig in de roman, dient als de katalysator voor het daaropvolgende conflict. De dood van de keizer wordt onthuld in een mystieke scène in het innerlijke koninkrijk van de keizer, waar de grote huizen samenkomen om te rouwen. De overleden keizer, die door een medium spreekt, schenkt Arrakis aan Duke Leto. Dit vormt het toneel voor de machinaties van de Baron Harkonnen en zijn poging om over kruidenproductie te onderhandelen met Leto, die uiteindelijk wordt afgewezen. Een belangrijke lijn, bijna identiek aan een beroemde regel uit de film van Lynch, onderstreept het belang van kruiden: "die duin bestuurt, regelt het kruid en die het kruidenbesturing het universum bestuurt."
De Guild Navigator en Arrakis
Het script toont de Guild Navigator als een langwerpig, humanoïde wezen die in een transparante container drijft, voorafschaduwing elementen van Scott's latere film, Prometheus . De aankomst van de familie op Arrakis onthult een middeleeuwse esthetiek, waarbij de nadruk legt op zwaarden, feodale gewoonten en klassenverschillen. Liet Kynes introduceert zijn dochter Chani, en hun ornithoptervlucht door een fabrieksschip weerspiegelt de dystopische landschappen van Blade Runner . De scène introduceert ook Shadout Mapes, met drie borsten. De straten van Arakeen worden afgeschilderd als smerig en benadrukken het grimmige contrast tussen de rijken en de verarmde.
Een nieuwe actiescènes toont Paul en Duncan die zich bezighouden met een bargevecht, waarbij Paul's gevechtsvaardigheden al vroeg worden gepresenteerd. Deze ontmoeting leidt hen naar Stilgar, die een Harkonnen -agent onthooft. De meditatiescène van Jessica benadrukt haar capaciteiten voor bene gesserit, en het script toont expliciet de conceptie van Alia.
Desert Escape and Confrontation
De ontsnapping van Paul en Jessica is intens, met een dramatische crashlanding. Ze komen een enorme zandworm tegen en Paul staat er zonder angst voor. Het script laat de moeder-zoon incest weg van eerdere concepten. Ze vinden toevlucht in een grot in een gigantische wormkarkas, waar ze Fremen Warriors tegenkomen. Paul Duels Jamis, en Jessica geeft hem advies en het Crysknife. De overwinning van Paul leidt tot zijn acceptatie door de Fremen. Het script introduceert Chani als de vrouw van Jamis en ze accepteert Paul als haar nieuwe partner.
Een water van de levensceremonie, met een sjamaan met drie borsten en een zandworm, markeert een cruciaal moment. Jessica drinkt het water van het leven en wordt de nieuwe dominee moeder. Het script wordt afgesloten met Paul, Jessica en Chani die voor de Fremen staan als een nieuwe koninklijke familie, die het toneel vormt voor toekomstige conflicten.
Een gedurfde, controversiële visie
Scott en Wurlitzer's Dune wijkt aanzienlijk af van het werk van Herbert, en benadrukt ecologische zorgen, politieke intriges en de gevaren van charismatisch leiderschap. De volwassen thema's en geweld van het script hebben waarschijnlijk bijgedragen aan de afwijzing ervan. Hoewel de unieke aanpak van het script misschien niet alle fans heeft tevreden, biedt het een fascinerende kijk in een alternatieve filmische interpretatie van de epische saga van Frank Herbert, een die prioriteit gaf aan ecologische en politieke thema's naast het spirituele. De donkere en volwassen toon van het script, samen met zijn belangrijke afwijkingen van de roman, heeft waarschijnlijk bijgedragen aan zijn ultieme afwijzing. Het blijft echter een bewijs van een gewaagde en ambitieuze visie voor een sciencefiction -epos. De erfenis van het script omvat het zandwormontwerp van H.R. Giger en de invloed van zijn thema's op latere werken. 
